Dit kennisartikel artikel bouwt voort op inzichten van Hanna & Zee (Praten over huidskleur, HJK Online), aangevuld met praktische tips en werkvormen voor in de klas.

Veel leerkrachten willen best praten over huidskleur, maar vinden het spannend. Je bent bang om iets verkeerds te zeggen of denkt: “Wat als kinderen hier nog nooit over hebben nagedacht?” Toch is het juist heel waardevol om dit thema op een natuurlijke, speelse manier in de klas te bespreken. Kinderen zijn nieuwsgierig en stellen vanaf jonge leeftijd vragen over uiterlijke verschillen. Ze zien echt wel dat we er niet allemaal hetzelfde uitzien.

“Het idee dat jonge kinderen nog ‘kleurenblind’ zijn, is achterhaald. Kinderen maken al op zeer jonge leeftijd onderscheid op basis van huidskleur, religie of afkomst.” – Hanneke Felten, in Felten et al., 2020

Praten over huidskleur hoeft geen zwaar onderwerp te zijn. Integendeel: met eenvoudige, speelse werkvormen kun je kinderen helpen om verschillen te herkennen, woorden te geven en te leren dat verschillen juist normaal zijn. Herhaling zorgt ervoor dat deze inzichten beklijven en deel gaan uitmaken van hun wereldbeeld.

Waarom praten over huidskleur?

• Sluit aan bij de belevingswereld van kinderen. Kinderen vanaf 4 jaar vergelijken kleuren, van fietsen tot huid. Ze koppelen daar nog geen oordeel aan, tenzij wij dat aanleren. Wat zij zien en horen, vormt hun wereldbeeld.
• Draagt bij aan sociaal-emotionele ontwikkeling. Het helpt kinderen om zichzelf en anderen beter te begrijpen.
• Versterkt empathie en begrip. Je leert kinderen dat verschillen normaal zijn en gewaardeerd mogen worden.
• Maakt de klas inclusiever. Wanneer kinderen zichzelf gerepresenteerd zien in materiaal, verhalen en gesprekken, voelen zij zich meer gezien en verbonden. Dit bevordert veiligheid, motivatie en leerplezier.

"Huidskleur is tastbaar en concreet, en daarom een logisch startpunt om het over diversiteit te hebben," aldus Hanna & Zee (2025).

Wat kun je als leerkracht doen?

Je hoeft geen themamaand of projectweek te organiseren. Sterker nog: het werkt vaak veel beter als het onderwerp gewoon meeloopt in je dagelijks lesaanbod. Door het regelmatig terug te laten komen, wordt het een vanzelfsprekend onderdeel van hoe je samen leert, kijkt en praat.

Juist de herhaling maakt dat het blijft hangen. Niet als ‘speciaal onderwerp’, maar als iets wat erbij hoort. Hieronder vind je eerst een aantal algemene principes, gevolgd door concrete lesideeën.

Didactische principes voor de klas

1. Wees zichtbaar inclusief
Laat in lesmateriaal, boeken, posters en afbeeldingen mensen met verschillende huidskleuren zien, niet alleen als achtergrondfiguur, maar ook als hoofdpersoon. Representatie doet ertoe: kinderen spiegelen zich aan wat zij zien. Wanneer boeken en materialen overwegend ‘witte’ mensen laten zien, ontstaat een impliciet beeld van wie ertoe doet (Beneke et al., 2019).

2. Normaliseer verschillen
Laat het gesprek over uiterlijk onderdeel zijn van je dagelijkse taalgebruik. Benoem verschillen zonder waardeoordeel: “Jij hebt donker haar, zij heeft een lichtere huid.” Jongere kinderen denken nog veel in categorieën (Bigler & Liben, 1993). Door verschillen op een neutrale manier te benoemen, help je hen nuance te ontwikkelen.

3. Reflecteer op je eigen houding
Vraag jezelf regelmatig af: voel ik me ongemakkelijk bij dit onderwerp? Zo ja, waar komt dat vandaan? Kinderen leren niet alleen van wat je zegt, maar ook van wat je niet zegt. Volgens de sociale leertheorie ontwikkeld door Bandura (1977)  leren kinderen vooroordelen doordat ze zien dat die in hun omgeving een rol spelen: dit observeren ze en gaan ze imiteren. it is vooral het geval als de vooroordelen worden geuit door rolmodellen zoals ouders.

4. Betrek ouders op een open manier
Geef ouders context bij wat je in de klas doet. Een werkje mee naar huis, een berichtje in de klassenapp of een lees- of kijktip maakt het onderwerp ook thuis bespreekbaar. Wanneer ouders steunend zijn, versterkt dit het effect van wat kinderen op school leren over sociale normen en inclusie (Vittrup & Holden, 2011).

5 praktische werkvormen

Onderstaande ideeën zijn eenvoudig, laagdrempelig én krachtig – geschikt voor jonge kinderen en makkelijk te integreren in je lessen.

Tot slot: het hoeft niet perfect

Je hoeft geen expert te zijn. Je hoeft geen ingewikkelde woorden te gebruiken. Door ruimte te geven aan vragen, verschillen te benoemen zonder oordeel, en jezelf open op te stellen, geef je kinderen een enorme les mee: Huidskleuren verschillen soms veel en soms heel weinig, en dat is juist goed.

Door herhaling en het verweven van dit thema in je dagelijks handelen, werk je actief aan het doorbreken van vooroordelen – en draag je bij aan een inclusieve, veilige schoolomgeving.

Wil je meer tips voor het creëren van een inclusieve schoolpraktijk? Neem een kijkje op de pagina over vieringen of de inclusieve schoolbibliotheek om te zien wat je al doet. Wil je een bredere blik werpen op je schoolpraktijk? Vul dan de Quickscan Wereldburgerschap in en ontvang een persoonlijk advies over waar je nu staat en welke stappen je nog kunt zetten.